B12 complexe vitamine
Vitamine B12 is een uniek en veelzijdig vitamine, maar tevens het meest complexe. Het diagnosticeren van een tekort aan dit nutriënt is uitdagend vanwege de complexe opnameprocessen en de vele factoren die deze kunnen beïnvloeden. Het onopgemerkt laten van een B12-deficiëntie kan blijvende gevolgen hebben voor het zenuwstelsel, waardoor alertheid geboden is.
Opname B12
De opname van vitamine B12 vindt plaats in verschillende stadia. In de maag wordt het onder invloed van maagzuur en gastrine losgeweekt en gebonden aan R-eiwitten, waarna intrinsieke factor in de dunne darm het vitamine B12 losmaakt van R-eiwitten. Transcobalaminen zorgen vervolgens voor het transport door het lichaam. Het lichaam slaat 1-10 mg vitamine B12 op, waarvan 50-80% in de lever, voornamelijk als co-enzym B12 (adenosyl- en methylcobalamine).
Essentieel
Vitamine B12 is essentieel voor de vorming van methionine, een aminozuur cruciaal voor eiwitsynthese, DNA-methylering bij celdeling, rode bloedcellen en slijmvliezen, evenals de vorming van myeline, dat de zenuwimpulsgeleiding versnelt. De vitamine is betrokken bij de stofwisseling van foliumzuur en wordt hoofdzakelijk aangetroffen in dierlijke producten zoals vlees, vis, melk en eieren.
Problemen bij tekort aan B12
Een tekort aan vitamine B12 veroorzaakt problemen bij celdeling, wat zich uit in symptomen zoals vermoeidheid, gebrek aan eetlust en hoofdpijn. Gevolgen voor het zenuwstelsel manifesteren zich als tintelingen in handen en voeten, geheugenproblemen en coördinatiestoornissen.
Lees meer bij de Stichting B12 tekort
Oorzaken tekort
Verschillende oorzaken kunnen leiden tot een vitamine B12-tekort, zoals verminderde opname, beschadigd maagslijmvlies, gastro-intestinale aandoeningen en medicatiegebruik, zoals metformine en protonpompremmers. Een tekort kan ook voorkomen bij 65-plussers, waarbij het opnamevermogen is verminderd.
Bij een tekort is tijdige diagnose cruciaal. Behandeling kan met B12-injecties, maar opname via hooggedoseerde B12-supplementen is ook mogelijk. De verschillende vormen van vitamine B12, waaronder co-enzymatische vormen, worden besproken, evenals het gebruik van cyanocobalamine in voedingssupplementen.
Hoewel het lichaam de opname van vitamine B12 kan beperken bij een hoge inname, zijn er geen bekende nadelige effecten op het lichaam van een overmatige inname. Het opnamepercentage neemt af bij toenemende inname.
Impact van vitamine B12
In het besef van de veelomvattende impact van vitamine B12 op onze gezondheid, wordt de waarde van deze voedingsstof verder ondersteund door een scala aan wetenschappelijke bronnen. Studies omtrent metformine, protonpompremmers, micronutriënteninname, genetische defecten, en onderzoek naar de relatie tussen vitamine B12, foliumzuur en homocysteïne in het kader van cardiovasculaire gezondheid, tezamen met bevindingen betreffende de effectiviteit van orale inname boven parenterale toediening, bieden een solide basis voor het begrijpen en aanpakken van vitamine B12-tekort. Deze gevarieerde bronnen versterken het belang van preventie, bewustwording en doelgerichte interventies in het beheersen van deze essentiële voedingsdeficiëntie, die aanzienlijke gevolgen kan hebben voor onze algehele gezondheid.
Weetjes over B12
BELANGRIJKSTE FUNCTIES
- Draagt bij aan de productie van rode bloedcellen
- Noodzakelijk voor een correcte zenuwfunctie
- Helpt normale niveaus van homocysteïne in het bloed te handhaven
GOEDE BRONNEN
- Vitamine B12 wordt alleen aangetroffen in dierlijke producten.
- Zeevruchten: schelpdieren en vis. Kokkels (gestoomd), 3 ons, 84 μg
- Gevogelte: kalkoen, kip en eend. Kalkoen (geroosterd), 3 ons, 0,8 μg
- Rood vlees: rundvlees, varkensvlees en lam. Mager runderlende steak (gegrild), 3 ons, 6,9 μg
μg = microgrammen; een portie vlees of vis van 3 ons is ongeveer zo groot als een spel kaarten.
DAGELIJKSE AANBEVELING
- Volwassenen 19-50 jaar 2,4 μg
- Volwassenen 51+ jaar 100-400 μg*
*De LPI beveelt aan dat oudere volwassenen supplementen gebruiken.
AANTEKENINGEN
- Maagzuurremmers verminderen de opname van vitamine B12.
- Het vermogen om vitamine B12 uit voedsel op te nemen neemt af met de leeftijd.
- Symptomen van vitamine B12-tekort zijn tintelingen en gevoelloosheid in de extremiteiten, zenuwschade en geheugenverlies.
- Oudere volwassenen en mensen met een veganistisch dieet moeten vitamine B12 verkrijgen via supplementen of verrijkte voedingsmiddelen.
Samenvatting over vitamine B12 van het Linus Pauling Institute
Vitamine B12, ook wel cobalamine genoemd, speelt essentiële rollen in het metabolisme van foliumzuur en bij de synthese van succinyl-CoA, een tussenproduct van de citroenzuurcyclus. Een tekort aan vitamine B12 is vaak geassocieerd met chronische maagontsteking, wat kan leiden tot pernicieuze anemie en een malabsorptiesyndroom genaamd food-bound vitamin B12 malabsorption syndrome. Onvoldoende opname van vitamine B12 kan megaloblastische anemie en neurologische stoornissen veroorzaken.
De normale werking van het spijsverteringssysteem, essentieel voor de opname van voedselgebonden vitamine B12, is vaak verminderd bij mensen ouder dan 60 jaar, waardoor zij vatbaarder zijn voor een tekort aan vitamine B12. Vitamine B12 en foliumzuur spelen een rol in homocysteïnemetabolisme, waarbij een verhoogde homocysteïneconcentratie in het bloed een risicofactor is voor hart- en vaatziekten.
Vitamine B12 is cruciaal voor het behoud van de integriteit van DNA en wordt in verband gebracht met het risico op borstkanker in sommige onderzoeken. Lage vitamine B12-status bij zwangere vrouwen verhoogt het risico op neurale buisdefecten bij hun baby's. Het speelt ook een rol in het behoud van de myelineschede rond neuronen en de synthese van neurotransmitters, waarbij een tekort geassocieerd kan worden met cognitieve stoornissen en neurodegeneratieve aandoeningen.
Depressie en osteoporose worden gelinkt aan een verminderde vitamine B12-status en verhoogde homocysteïnelevels. Dierlijke producten zijn de belangrijkste bron van vitamine B12, en ouderen en veganisten wordt geadviseerd vitamine B12-verrijkte voedingsmiddelen en supplementen te gebruiken om aan hun behoeften te voldoen.
Vitamine B12 heeft de grootste en meest complexe chemische structuur van alle vitaminen en bevat het metaalion kobalt. Methylcobalamine en 5-deoxyadenosylcobalamine zijn de vormen van vitamine B12 die in het menselijk lichaam worden gebruikt. Cyanocobalamine, de vorm in de meeste supplementen en verrijkte voedingsmiddelen, wordt gemakkelijk omgezet in 5-deoxyadenosylcobalamine en methylcobalamine in het lichaam. In zoogdieren fungeert cobalamine als cofactor voor slechts twee enzymen, methioninesynthase en L-methylmalonyl-co-enzym A-mutase.
Vitamine B12 samenvatting van het Linus Pauling Instituut.
Wetenschappelijke bronnen
- Long AN, Atwell CL, Yoo W, Solomon SS. Vitamin B(12) deficiency associated with concomitant metformin and proton pump inhibitor use. Diabetes Care. 2012 Dec;35(12):e84. doi: 10.2337/dc12-0980. PMID: 23173145; PMCID: PMC3507616.
- Fowler B. Genetic defects of folate and cobalamin metabolism. Eur J Pediatr. 1998 Apr;157 Suppl 2:S60-6. doi: 10.1007/pl00014306. PMID: 9587028.
- Spence JD. B vitamin therapy for homocysteine: renal function and vitamin B12 determine cardiovascular outcomes. Clin Chem Lab Med. 2013 Mar 1;51(3):633-7. doi: 10.1515/cclm-2012-0465. PMID: 23449527.
- van Wijngaarden JP, Doets EL, Szczecińska A, Souverein OW, Duffy ME, Dullemeijer C, Cavelaars AE, Pietruszka B, Van't Veer P, Brzozowska A, Dhonukshe-Rutten RA, de Groot CP. Vitamin B12, folate, homocysteine, and bone health in adults and elderly people: a systematic review with meta-analyses. J Nutr Metab. 2013;2013:486186. doi: 10.1155/2013/486186. Epub 2013 Feb 20. PMID: 23509616; PMCID: PMC3590816.
- Duyvendak M, Veldhuis GJ. Vitamine B12-suppletie liever oraal dan parenteraal [Oral better than parenteral supplementation of vitamin B12]. Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:B485. Dutch. PMID: 19900336.
- Carmel R. How I treat cobalamin (vitamin B12) deficiency. Blood. 2008 Sep 15;112(6):2214-21. doi: 10.1182/blood-2008-03-040253. Epub 2008 Jul 7. PMID: 18606874; PMCID: PMC2532799.
- Stabler SP, Lindenbaum J, Allen RH. Vitamin B-12 deficiency in the elderly: current dilemmas. Am J Clin Nutr. 1997 Oct;66(4):741-9. doi: 10.1093/ajcn/66.4.741. PMID: 9322547.
Persoonlijke aanpak
Als je wilt werken aan je gezondheid met behulp van voeding en supplementen, neem dan contact op. Je kunt bijvoorbeeld het Starttraject overwegen. Zo gaan we samen aan de slag met jouw persoonlijke aanpak.