Hoe je gedachten, stress en mindset je immuunsysteem aansturen
Wat de nieuwste wetenschap laat zien
We weten al lang dat stress “iets” doet met je lichaam. Maar de nieuwste generatie studies laat zien dat het veel verder gaat: je brein stuurt je immuunsysteem, ontsteking en zelfs genexpressie bij elke gedachte, verwachting of stressreactie.
In 2025 verscheen in Nature Neuroscience een studie die bijna surrealistisch voelt: alleen al het zien van ziekte in een virtuele omgeving activeerde het immuunsysteem van gezonde mensen — zonder echte infectie (Trabanelli et al., 2025). Het brein anticipeerde gevaar en zette direct een ontstekingsreactie in gang. Puur op basis van perceptie.
Een andere studie laat zien dat stressvolle ervaringen zichzelf biologisch in het lichaam kunnen “vastzetten” via immunologische veranderingen, vooral in jeugdige ontwikkeling (Jopling et al., 2025). Onze stressmindset wordt dus letterlijk immunologisch geprogrammeerd.
Ontsteking en mentale processen zijn ook direct gekoppeld. Verhoogde CRP en TNF-α blijken samen te gaan met veranderingen in hersenactiviteit die cognitieve functies beïnvloeden (Dietz et al., 2023). Dat verklaart waarom je je “dommer”, trager of waziger kunt voelen bij chronische ontsteking.
Andersom werkt het ook. Intensieve meditatie blijkt ontstekingsgenen en epigenetische routes te verlagen (Álvarez-López et al., 2022). De nervus vagus — de grote brein-lichaam snelweg — speelt daarbij een hoofdrol. Moderne reviews tonen aan dat vagus-stimulatie systemische ontsteking actief kan dempen (Liu et al., 2024; Li Ma et al., 2025).
Zelfs verwachting is biologie. Klassiek PNAS-onderzoek laat zien dat placebo’s echte opioïde- en dopaminecascades activeren (Wager et al., 2007). Het is geen “tussen je oren” — het is meetbare neurochemie.
Samen laten deze studies één ding zien:
Je lichaam reageert op jouw brein voordat jij dat doorhebt.
Gedachten, stress, veiligheid en interpretatie bepalen of je immuunsysteem ontspant of juist vuurt.
En dat zie ik dagelijks in mijn praktijk:
Het lichaam herstelt pas echt wanneer het brein stopt met gevaar zien.
De sterkste wetenschappelijke bewijzen dat je brein je immuunsysteem beïnvloedt
1. Je brein activeert je immuunsysteem puur door wat je denkt dat je ziet
In de baanbrekende studie kregen gezonde deelnemers VR-beelden te zien van zieke mensen.
Het resultaat? Hun immuunsysteem schoot aan alsof er écht gevaar was.
Geen virus, geen contact — alleen perceptie.
Het brein kan een inflammatoire reactie starten zonder fysiek gevaar.
Hun lichaam reageerde direct met:
- dreigingsactivatie in het brein
- stijging van ontstekingsmarkers
- een “voorbereidingsreactie” van het immuunsysteem
In mijn praktijk zie ik dat cliënten met PDS, eczeem of hormonale klachten dit weten: Als hun brein onbewust “gevaar” signaleert, schiet hun immuunsysteem in overdrive.
2. Stress en ervaringen worden biologisch ingebed in je immuunsysteem
De studie laat zien dat stress en emoties je immuunsysteem langdurig herprogrammeren.
Je stressreacties worden vastgelegd in je biologie — soms voor jaren.
Mensen die stress zien als een aanpassingsreactie herstellen juist veel sneller.
Praktijkvoorbeeld: Mensen die de hele dag denken: “Ik ben ziek, mijn lichaam werkt niet” hebben veel meer ontstekingsklachten dan mensen die denken: “Mijn lichaam is aan het herstellen en ik ondersteun dat proces.”
Zelfde stress. Andere inflammatie.
3. Ontsteking beïnvloedt hersenfunctie, denken en energie
Hogere ontstekingswaarden gaan samen met minder optimale hersenactiviteit en verminderde cognitieve functie. Brain fog, somberheid en concentratieproblemen hebben een immunologische basis.
Studies tonen dat piekeren, angst en somberheid:
- CRP verhogen
- immuunvariatie verlagen
- ontstekingsrondes activeren
Soms zelfs sterker dan suiker of slechte voeding.
In mijn praktijk zie ik dat mensen die bang zijn voor bepaald eten meer klachten hebben na het eten daarvan. Niet (alleen) door het eten, maar door het signaal dat hun brein afgeeft.
Wanneer die verwachting verandert, verdwijnen klachten vaak binnen enkele dagen.
4. Meditatie verandert immuun- en epigenetische genexpressie in dagen
Een week intensieve meditatie veranderde ontstekingsgenen en epigenetische regulatie. Je immuunsysteem reageert direct op mentale rust, ademhaling en aandacht.
5. De nervus vagus is een directe ontstekingsremmer die je zelf kunt activeren
Studies tonen dat zowel ademhaling, meditatie als non-invasieve stimulatie de vagus activeren en dat dit systemische ontsteking merkbaar verlaagt. Je kunt je immuunrespons direct beïnvloeden via je zenuwstelsel.
De nervus vagus is de snelweg tussen brein en immuunsysteem.
Ademhaling, meditatie en ontspanning activeren deze zenuw en sturen:
- ontsteking omlaag
- darmen in rust
- hormonen in balans
- suikers stabiliseren
Cell Reports Medicine vond dat een meditatie-retreat binnen 7 dagen het volledige immuunprofiel veranderde.
In mijn praktijk zie ik cliënten die dagelijks 5–7 minuten bewust ademen, dit ervaren: minder kramp, minder hoofdpijn, minder PMS, rustiger darmen, minder ontsteking.
6. Verwachting = biologie (placebo is echte immunologie)
Je verwachting stuurt je biologie: placebo activeert dopamine, verlaagt ontsteking en herstelt immuunbalans.
Dit heeft niets te maken met “tussen de oren”. Het heeft te maken met neuro-endocriene activatie.
Het brein moet “veilig” signaleren voordat het lichaam kan herstellen.
Placebo-onderzoek toont:
- hoger dopamine
- lagere ontsteking
- betere pijnregulatie
- sterkere immuuncoördinatie
In mijn praktijk zie ik de grootste immuunreacties verdwijnen zodra iemand stopt met denken dat ze “op álles reageren”.
Waarom dit belangrijk is voor jouw gezondheid
Niet omdat je je problemen moet wegdenken.
Niet omdat mindset alles oplost.
Maar omdat:
Je gedachten bepalen welke signalen jouw hersenen naar je immuunsysteem sturen.
Deze signalen bepalen je ontsteking, herstel, energie en klachten.
Daarom werkt mijn aanpak:
- voeding
- perceptie
- spijsvertering
- voedingsstoffen
- beweging
- herstel
- zenuwstelsel
- stress
- toxische belasting
- mindset
- immuunsysteem
Met elkaar — nooit los.
Veelgestelde vragen
1. Kunnen gedachten je immuunsysteem beïnvloeden?
Ja. Wetenschap toont dat perceptie, stress en verwachtingen direct immuunsignalen activeren.
2. Kun je ziek worden van stress?
Ja. Chronische stress verhoogt ontsteking, verstoort hormonen en beïnvloedt darmen.
3. Kan je immuunsysteem herstellen door stressreductie?
Meditatie, ademhaling en vagale stimulatie verlagen ontsteking en verbeteren immuunfunctie.
4. Wat is de relatie tussen stress en ontsteking?
Stress activeert de HPA-as → cortisol → cytokines → inflammatie. Chronische stress houdt dit systeem vast in “aan”.
5. Wat is psychoneuro-immunologie?
Klinische psychoneuro-immunologie (kPNI) is de integratieve wetenschap die de interactie bestudeert tussen het zenuwstelsel, het immuunsysteem, het endocriene systeem en gedrag en hoe verstoringen in deze netwerken bijdragen aan ziekte en herstel.
Persoonlijke begeleiding
Met persoonlijke begeleiding en een traject op maat help ik je immuunsysteem tot rust brengen. Plan een telefonische kennismaking om te ontdekken wat jouw lichaam nodig heeft.
Referenties
- Trabanelli S, Akselrod M, Fellrath J, Vanoni G, Bertoni T, Serino S, Papadopoulou G, Born M, Girondini M, Ercolano G, Ellena G, Cornu A, Mastria G, Gallart-Ayala H, Ivanisevic J, Grivaz P, Paladino MP, Jandus C, Serino A. Neural anticipation of virtual infection triggers an immune response. Nat Neurosci. 2025 Sep;28(9):1968-1977. doi: 10.1038/s41593-025-02008-y. Epub 2025 Jul 28. PMID: 40721674; PMCID: PMC12411218.
- Jopling E, Rnic K, Tracy A, LeMoult J. Psychoneuroimmunological Evidence for Biological Embedding During Early Adolescence. Dev Psychobiol. 2025 Jul;67(4):e70052. doi: 10.1002/dev.70052. PMID: 40495527; PMCID: PMC12152467.
- Sarah M. Dietz, Mikki Schantell, Rachel K. Spooner, Megan E. Sandal, Amirsalar Mansouri, Yasra Arif, Hannah J. Okelberry, Jason A. John, Ryan Glesinger, Pamela E. May, Elizabeth Heinrichs-Graham, Adam J. Case, Matthew C. Zimmerman, Tony W. Wilson, Elevated CRP and TNF-α levels are associated with blunted neural oscillations serving fluid intelligence, Brain, Behavior, and Immunity,
Volume 114, 2023, Pages 430-437, ISSN 0889-1591, https://doi.org/10.1016/j.bbi.2023.09.012. - Álvarez-López MJ, Conklin QA, Cosín-Tomás M, Shields GS, King BG, Zanesco AP, Kaliman P, Saron CD. Changes in the expression of inflammatory and epigenetic-modulatory genes after an intensive meditation retreat. Compr Psychoneuroendocrinol. 2022 Jun 23;11:100152. doi: 10.1016/j.cpnec.2022.100152. PMID: 35818436; PMCID: PMC9270205.
- T.D. Wager, D.J. Scott, & J. Zubieta, Placebo effects on human μ-opioid activity during pain, Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 104 (26) 11056-11061, https://doi.org/10.1073/pnas.0702413104 (2007).
- Li Ma, Han-Bing Wang, Kenji Hashimoto, The vagus nerve: An old but new player in brain–body communication, Brain, Behavior, and Immunity, Volume 124, 2025, Pages 28-39, ISSN 0889-1591,
https://doi.org/10.1016/j.bbi.2024.11.023. - Liu FJ, Wu J, Gong LJ, Yang HS, Chen H. Non-invasive vagus nerve stimulation in anti-inflammatory therapy: mechanistic insights and future perspectives. Front Neurosci. 2024 Nov 13;18:1490300. doi: 10.3389/fnins.2024.1490300. PMID: 39605787; PMCID: PMC11599236.
- Iqbal J, Huang GD, Xue YX, Yang M, Jia XJ. The neural circuits and molecular mechanisms underlying fear dysregulation in posttraumatic stress disorder. Front Neurosci. 2023 Dec 5;17:1281401. doi: 10.3389/fnins.2023.1281401. PMID: 38116070; PMCID: PMC10728304.
- Brandon Richardson, Andrew MacPherson, Francis Bambico, Neuroinflammation and neuroprogression in depression: Effects of alternative drug treatments, Brain, Behavior, & Immunity - Health, Volume 26,
2022, 100554, ISSN 2666-3546, https://doi.org/10.1016/j.bbih.2022.100554. - Kozhevnikov M, Elliott J, Shephard J, Gramann K. Neurocognitive and somatic components of temperature increases during g-tummo meditation: legend and reality. PLoS One. 2013;8(3):e58244. doi: 10.1371/journal.pone.0058244. Epub 2013 Mar 29. PMID: 23555572; PMCID: PMC3612090.
- Park, J.C., Chang, L., Kwon, HK. et al. Beyond the gut: decoding the gut–immune–brain axis in health and disease. Cell Mol Immunol 22, 1287–1312 (2025). https://doi.org/10.1038/s41423-025-01333-3